İsviçre’nin Gıda Ambalaj Forumu Vakfı gıda ambalajlarında 68 değişik ‘sonsuz kimyasal’ belirledi. Bu kimyasallar, Per- ve Polifloroalkil Maddeler (PFAS) olarak biliniyor ve sağlık için potansiyel riskler taşıyor.
PFAS maddeleri, yapışmaz mutfak gereçlerinden suyu iten giysilere, leke tutmaz kumaşlardan güzellik ürünlerine kadar geniş bir kullanım alanına sahip. Fakat, bunların en çok kullanıldığı alanlardan bir tanesi de gıda ambalajlarıdır. Araştırmacılar, bu kimyasalların çevre ve insan sağlığı için ciddi endişelere neden olan yapısıyla ‘sonsuz kimyasallar’ olarak adlandırıldığını belirtiyor.
Çalışmanın eş yazarı ve vakfın kıdemli bilimsel görevlisi Birgit Geueke, bu kimyasalların binlerce çeşidinin olduğunu ve gıda ambalajlarındaki varlıklarını belgelemek için daha fazla bilgi edinmenin araştırmanın temel amaçları arasında olduğunu ifade etti. PFAS’ların moleküler özellikleri, onlara kalıcılık ve çevrede yaygın varlık kazandırıyor. Bu durum, gıda ve içme suyunda kirleticiler olarak bulunmaları ve insan ve yaban hayatında rastlanmaları sebebiyle alarmlara neden oluyor.
Bazı PFAS’ların maruziyeti, kanser, tiroid hastalıkları ve aşılara karşı düşük yanıt gibi sağlık sorunlarıyla bağlantılı. FCCmigex veritabanındaki derlemeler sonucunda elde edilen bulgular, toplamda 68 PFAS bileşiğinin tespit edildiğini gösteriyor. Bunların 61’inin daha önce yasaklanmış olmasına rağmen, ambalajlarda nasıl ve neden yer aldıklarına dair net bir kanıt sunulamadı.
Araştırma ekibi, gıda ambalajlarındaki PFAS maddelerini incelemek için ToxPi adı verilen bir analiz yöntemini kullandı. Bu yöntemle, test edilen maddelerin yaklaşık yarısının sağlığa zararlı olabileceğini gösteren bilimsel verilere ulaşıldı. Ancak, bu kimyasallarla ilgili hâlâ eksik olan bilgi ve veriler, uluslararası düzeyde kısıtlanmaları gerektiğini savunan önerileri güçlendiriyor.
‘Sonsuz kimyasallar’, çevrede ayrışmalarının son derece uzun sürmesi nedeniyle bu adı alıyor. Modern yaşamın birçok alanında kullanılan bu maddeler, mükemmel su ve yağ itici özellikleri sayesinde çekici hale geliyor. Ancak, gıda ambalajlarında bulunmaları, insan sağlığı için potansiyel bir risk oluşturuyor.
