Bilim insanları, Atlantik Okyanusu’ndaki bir akıntının iklim değişikliği nedeniyle yavaşlayabileceği veya durabileceği konusunda uyarıyor.
Bu akıntı, Atlas Meridyen Devir Dolaşımı (AMOC) olarak biliniyor ve okyanusun sıcaklığını, tuzluluğunu ve yaşamını etkiliyor. Bu akıntının değişmesi, dünyanın farklı bölgelerinde iklim koşullarını da değiştirebilir.
AMOC nedir ve nasıl çalışır?
AMOC, Atlas Okyanusu’nda kuzeye sıcak su, güneye ise soğuk su taşıyan bir akıntı sistemidir. Bu akıntı, okyanusun sıcaklığını dengelemekle kalmaz, aynı zamanda okyanus canlıları için gerekli besinleri de taşır.
AMOC’un başlangıcı, yüzeye yakın sıcak suyun kutuplara doğru akmasıdır. Bu su, kuzeye gittikçe soğur ve buz oluşturur. Bu buz, suyun tuzunu geride bırakır ve suyun tuzluluğunu artırır. Bu da suyun yoğunluğunu ve ağırlığını artırır ve suyun güneye doğru derinlere inmesine neden olur. Bu şekilde, AMOC döngüsü tamamlanır.
Bu döngü çok yavaş gerçekleşir. Bir metreküp suyun bu akıntıda bir tur atması yaklaşık bin yıl sürer. Bu akıntının gücü ve hızı, okyanusun sıcaklığına ve tuzluluğuna bağlıdır.
AMOC nasıl etkileniyor?
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA), bu akıntı sisteminin geçen yüzyıla göre zayıfladığını bildiriyor. Ancak akıntının ne kadar daha yavaşlayacağı veya durup durmayacağı belirsizdir.
NOAA’nın araştırmalarına göre, küresel ısınma sonucu buzulların erimesi, okyanusa tatlı su karıştırıyor. Bu da okyanusun tuzluluğunu azaltıyor ve akıntının gücünü etkiliyor. Akıntının zayıflaması veya durması, okyanusun sıcaklığını, tuzluluğunu ve yaşamını değiştirebilir.
Bilim insanları, bu akıntıdaki değişimleri ölçmenin zor olduğunu söylüyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarında, bu akıntının durumuyla ilgili farklı tahminler yer alıyor. Bazı raporlar, akıntının zayıfladığını veya zayıflayabileceğini belirtirken, bazı raporlar ise bunun için yeterli kanıt olmadığını ifade ediyor.
Hollandalı bilim insanları, Science Advances dergisinde yayımladıkları bir makalede, bu akıntının tatlı su etkisi altında nasıl davranacağını simüle ettiler. Bu simülasyonda, sanayi devrimi öncesindeki koşulları varsayarak, 2200 yıl boyunca bu akıntıya sadece tatlı su eklendi. Sonuç olarak, akıntının gücünün kademeli olarak azaldığı ve sonunda durduğu görüldü.
Bu simülasyon, akıntının durmasının küresel iklim üzerinde büyük etkileri olabileceğini gösterdi. Kuzey yarım küre soğurken, güney yarım küre ısındı. Özellikle Avrupa, her 10 yılda 3 dereceye kadar soğuma yaşadı.
Ancak bu simülasyonun gerçekçi olmadığını belirten bilim insanları, iklim değişikliği ve sanayi devrimi gibi diğer faktörleri de hesaba katmak gerektiğini söylüyor. Bu faktörler, akıntının davranışını değiştirebilir veya dengeleyebilir. Bu nedenle, bu akıntının geleceği hakkında kesin bir şey söylemek mümkün değildir.
