Son yıllarda akıllı telefonlar ve tabletler hayatımızın her alanına girerken, çocuklar da bu dijital dünyadan etkilenmeden kalmıyor. Peki, ekran başında çok fazla zaman geçirmek çocukları nasıl etkiliyor? Aileler bu soruna karşı neler yapabilir?
Ekran Bağımlılığının Riskleri
Araştırmalar, aşırı ekran süresinin çocuklarda ve gençlerde ruh sağlığı problemlerine, depresyona, yeme bozukluklarına, uyku problemlerine ve obeziteye yol açabileceğini gösteriyor. Ekran başında çok fazla zaman geçirmek, fiziksel aktiviteyi azaltarak zayıf fiziksel gelişime ve sosyalleşmeme gibi sorunlara da neden olabiliyor.
Pandemi Ekran Süresini Artırdı
COVID-19 salgını ile birlikte çocuklar ve gençler daha fazla zamanlarını evde geçirmeye başladı. Uzaktan eğitim, sokağa çıkma yasakları ve sosyalleşmenin sınırlanması, ekran süresinde büyük bir artışa yol açtı. 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, 6-14 yaş arası çocuklar pandemi öncesine göre ortalama 1.1 saat daha fazla ekran başında zaman geçiriyor.
Küçük Çocuklar da Risk Altında
Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Pediatri Akademisi gibi kurumlar, 5 yaş altı çocukların ekran başında hiç zaman geçirmemesi veya çok az zaman geçirmesi gerektiğini öneriyor. Ancak 2022 yılında yapılan bir araştırma, 2 yaş altı çocukların sadece %25'inin hiç ekran başında zaman geçirmediğini, 2-5 yaş arası çocuklarda ise bu oranın %36 olduğunu ortaya koyuyor.
Ebeveynler Ne Yapabilir?
Ekran bağımlılığının önüne geçmek için aileler çeşitli adımlar atabilir. Bunlardan bazıları şunlar:
- Ekran süresini sınırlayın: Çocuğunuzun her gün ne kadar ekran süresi geçirebileceğine dair net bir kural koyun. Bu süreyi yaşa ve ekrana bağlı aktiviteye göre belirleyebilirsiniz.
- Ekransiz zamanlar oluşturun: Aile olarak birlikte yemek yemek, oyun oynamak, kitap okumak gibi ekransiz aktiviteler için zaman ayırın.
- Uyku düzenine dikkat edin: Ekran ışığının uykuya dalmayı zorlaştırdığı bilinmektedir. Bu nedenle, yatmadan en az bir saat önce tüm ekranları kapatın.
- Alternatifler sunun: Çocuğunuza ekran dışında da keyif alacağı aktiviteler sunun. Bu sayede ekranlara olan ilgisini azaltabilirsiniz.
- İletişim kurun: Çocuğunuzla ekran kullanımı hakkında konuşun. Ekranların faydalarını ve zararlarını açıklayın.
- Onu örnek alın: Kendi ekran kullanımı alışkanlıklarınıza dikkat edin. Çocuğunuzun size bakarak ekran başında çok fazla zaman geçirmesini istemezsiniz, değil mi?
