ABD'li bilim insanları, şarj edilebilir lityum-iyon pillerin üretim ve atık aşamalarında çevreye PFAS adı verilen zararlı kimyasallar sızdırdığını ortaya koydu. Bu kimyasalların kansere yol açtığı biliniyor.
Peki, bu kimyasallar tam olarak nerelerde bulunuyor?
Cep telefonları, elektrikli arabalar ve diğer pek çok modern cihazda bulunan lityum-iyon piller, PFAS kimyasallarının kaynağı olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle bis-perfloroalkil sülfonimid (bis-FASI) isimli kimyasalın, su geçirmez kaplamalarda ve bazı boyalarda da kullanıldığı ve son derece toksik olduğu belirtiliyor.
PFAS Kimyasallarının Tehlikeleri Neler?
PFAS kimyasalları, insan vücudu tarafından emildikten sonra asla vücuttan atılmıyor. Bu durum, zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Kanserin yanı sıra yüksek kolesterol, böbrek yetmezliği, tiroid hastalığı, düşük doğurganlık, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve bebeklerde düşük doğum ağırlığı gibi problemler PFAS'a bağlanıyor.
Temiz Enerji Tehlikesi mi Oluşturuyor?
Lityum-iyon piller, temiz enerji altyapısının önemli bir parçası olarak görülüyor. Elektrikli arabalarda, cep telefonlarında, tıbbi cihazlarda, akıllı saatlerde ve daha pek çok elektronik cihazda bu piller kullanılıyor. Önümüzdeki on yılda bu pillerin talebinin katlanarak artması bekleniyor.
Ancak pillerin ömrü sınırlı ve değiştirilmesi gerekiyor. Şu anda lityum-iyon pillerin sadece %5'i geri dönüştürülüyor. Geri kalan piller ise çöp sahalarına atılıyor. Yapılan araştırmalar, 2040 yılına kadar 8 milyon ton lityum-iyon pilin çöp sahalarına gideceğini öngörüyor.
Çevre Kirliliği ve Sağlık Tehlikesi Bir Arada
Teksas ve Kuzey Carolina'daki üniversitelerden araştırmacılar, dünya çapında 87 farklı lokasyondan toplanan su, toprak ve tortu örneklerini inceledi. Analizler sonucunda, pil üretim tesisleri ve atık alanlarında bis-FASI kimyasallarına rastlandı. Ayrıca bu kimyasalların havaya yayılarak uzun mesafelere taşınabileceği ve üretim tesislerinden uzak bölgeleri de etkileyebileceği belirtildi.
