İzmir’in tarihi çarşısı Kemeraltı’ndaki Hisarönü, yüzyıllardır çiçek ve tohum ticaretinin merkezi konumunda. Begonvillerden menekşelere, Çeşme yasemininden sellukaya kadar pek çok bitkinin satıldığı bu bölge, aynı zamanda İzmir’in yerli tohum geleneğini yaşatıyor. Ancak ithal tohumların yaygınlaşması, şehirleşmenin artması ve ilgisizlik, bu köklü mirası tehdit ediyor.
Yerli tohum üretimi ve satışı yapan nadir dükkânlardan biri olan tarihi tohum dükkânında çalışan 41 yaşındaki Gökhan Gürsoy, bu gelenek için çabalayan birkaç esnaftan biri. Ancak son yıllarda yerli tohumlara olan ilginin azalması, bölgedeki tohum dükkânlarını kapanma noktasına getirmiş durumda.
Yerli Tohumların Önemi ve Tehdit Altındaki Miras
Yerli tohumlar, bölgeye uyum sağlamış, yüksek verimli ve doğal üretime uygun çeşitlerden oluşuyor. Gürsoy, özellikle selluka, reyhan, fesleğen ve İzmir’in iklimine uygun sebze tohumlarının büyük ilgi gördüğünü söylüyor. Ancak ithal tohumların piyasaya hâkim olması, yerli üretimin giderek azalmasına neden oluyor.
Geçmişte Hisarönü’ndeki dükkânların sabahın erken saatlerinde açıldığını, esnafların birbirleriyle dayanışma içinde olduğunu anlatan Gürsoy, günümüzde ise ekonomik sıkıntılar nedeniyle bu kültürün de zayıfladığını vurguluyor. Yerli tohumların kaybolmasının sadece tarımsal değil, kültürel bir kayıp olduğunu belirtiyor.
Betonlaşma ve İlgisizlik Yeşili Tehdit Ediyor
Bölgedeki betonlaşmanın artması ve insanların toprakla bağının kopması, yerli tohum üretimini daha da zora sokuyor. Gürsoy, eskiden İzmir’in her köşesinde çiçek açan balkonlar ve bahçeler varken, artık doğayla iç içe bir yaşamın giderek azaldığını ifade ediyor.
Yerli üretimi desteklemek için herkesi balkonlarında bitki yetiştirmeye davet eden Gürsoy, “Toprak azalıyor, beton çoğalıyor. Ama biz yine de yerli tohum satmaya, doğayı yaşatmaya devam edeceğiz” diyor. Tüm İzmirlileri Hisarönü’ndeki tarihi tohum dükkânına uğramaya davet eden Gürsoy, “Bu yüzyıllık mirası yaşatalım, yerli tohuma sahip çıkalım” çağrısında bulunuyor.
