ABD’deki Washington Üniversitesi’nden bilim insanları, havadaki kirleticilerin çiçek kokularını bozduğunu ve bu yüzden tozlaştırıcı hayvanların çiçeklere ulaşmakta güçlük çektiğini ortaya çıkardı. Bu durumun çiçeklerin meyve verimini ve gıda güvenliğini etkileyebileceği uyarısında bulundular.
Kirleticiler çiçek kokularını zayıflatıyor
“Sanayi devrimi sonrası koku alma: NO3 (nitrat) çiçeklerin kokularını ve gece tozlaşmasını olumsuz etkiliyor” başlıklı Makalede, ulaşım, enerji, sanayi ve tarım gibi sektörlerin atmosfere hidroksil, nitrat ve ozon gibi kirleticiler saldığı ve bunların doğal yaşamı tehdit ettiği belirtildi.
Makalede, gürültü, yapay ışık ve kimyasalların, hayvanların davranışlarını değiştirebilecek yeni uyaranlar oluşturduğu da vurgulandı. Araştırmacılar, doğada tozlaşma yapan hayvanların, çiçeklerin kokularını uzaktan algılayarak onlara yöneldiklerini ancak kirleticilerin çiçeklerin koku bileşenlerini değiştirdiğini ve kokuların zayıfladığını tespit ettiler.
Güveler çiçekleri bulamıyor
Araştırmacılar, çuha çiçeği ve gece güveleri gibi çeşitli çiçek ve hayvan gruplarını hem sahada hem de laboratuvarda gözlemlediler. 300 çiçeği toplam 200 saat boyunca izlediler. Yaptıkları deneylerde, nitrat konsantrasyonunun artmasıyla bazı güve türlerinin çiçek kokularını algılayamadıklarını veya yüzde 50 azaldığını gördüler. Bu durumun, güvelerin sensörlerinde değil, çiçek kokularındaki bozulmada kaynaklandığı anlaşıldı.
Araştırmacılar, ayrıca kirliliğin güvelerin çiçeklere olan ziyaretlerini yüzde 70 oranında azalttığını ve bunun da çiçeklerin meyveleşme oranını yüzde 28 düşürdüğünü belirlediler. Ayrıca, çiçek kokularını kilometrelerce uzaktan tanıyabilen güvelerin, koku tanıma mesafesinin 400 metreye kadar indiğini gözlemlediler.
Kirlilik küresel bir sorun
Bilim insanları, nitratın, ozondan daha fazla çiçek kokularını bozduğunu ve bu sorunun küresel bir boyutu olduğunu söylediler. Nitrat ve ozonun küresel dağılım modellerini inceleyen araştırmacılar, Kuzey Amerika, Avrupa, Orta Asya, Orta Doğu ve Güney Afrika gibi yoğun kirliliğe maruz kalan bölgelerin, tozlaşma sorunundan daha çok etkilenebileceklerini işaret ettiler.
Araştırmacılar, ayrıca sanayi devrimi öncesine göre, dünyanın en kalabalık bölgelerindeki tozlaştırıcı hayvanların koku tanıma yetilerinin en az yüzde 75 azaldığını tahmin ettiklerini belirttiler.
Gıda güvenliği tehlikede
Öğretim Üyesi Dr. Jeff Riffell, yaptığı açıklamada, kirliliğin çiçek kokularını bozmasının hem uzun hem de kısa vadede sonuçları olabileceğini söyledi. Riffell, bu durumun çiçeklerin meyve verimini ve gıda güvenliğini etkileyebileceği uyarısında bulundu. Riffell, ayrıca çiçek kokularının hayvanlar için önemli bir iletişim aracı olduğunu ve kirliliğin bu iletişimi bozabileceğini de ifade etti.
