İngiltere’deki JET laboratuvarı, nükleer füzyon deneyinde yeni bir rekora imza attı. Nükleer füzyon, Güneş gibi yıldızların enerji kaynağı olan bir süreç. Bilim insanları, bu süreci yeryüzünde gerçekleştirerek temiz ve bol nükleer enerji elde etmeyi amaçlıyor.
Füzyonla enerji üretimi nasıl olacak?
Nükleer füzyon, küçük atom parçacıklarının yüksek sıcaklıkta birleşmesiyle oluyor. Bu birleşme sonucunda daha ağır bir atom ve yararlı enerji ortaya çıkıyor. Bu enerji, karbon salınımı yapmadan sonsuz miktarda temiz enerji sağlayabilir. Ayrıca hava durumuna bağlı olmadan üretilebilir.
Fakat bu süreci yeryüzünde yapmak çok zor. Manchester Üniversitesi’nden Dr. Aneeqa Khan, “Dünya’da atomları birleştirmek için Güneş’ten 10 kat daha sıcak olmalı. Yaklaşık 100 milyon derece sıcaklık ve yoğun atomlar lazım” diyor.
JET laboratuvarı, bu şartları sağlamak için çalışıyor. Son deneyinde 5 saniyelik bir füzyon reaksiyonu gerçekleştirdi. Bu reaksiyon 69 megajul enerji üretti. Bu enerji 4-5 banyo suyunu ısıtabilir. Çok az gibi görünse de, bu bir rekor.
JET laboratuvarı nedir?
JET, Joint European Torus’un kısaltması. İngiltere’nin Oxford kentinde 1970’lerin sonunda kuruldu. Geçen yıla kadar dünyanın en gelişmiş füzyon reaktörüydü. Aralık ayında deneylere ara verildi.
JET, Avrupa Birliği’nin nükleer araştırma programı EURATOM tarafından finanse ediliyor. İngiltere Atom Enerjisi Kurumu tarafından işletiliyor. 40 yıldır Avrupa, İsviçre ve Ukrayna’dan bilim insanları burada çalışıyor.
Reaktörün 10 yıl çalışması planlanmıştı. Ama başarılı deneyler sayesinde ömrü uzadı. Bugün açıklanan sonuçlar, 1997’de yapılan deneylerden üç kat daha iyi.
Imperial College London’dan Prof. Stuart Mangles, “JET’in yeni sonuçları çok heyecanlı. Bu sonuç, uluslararası işbirliğinin önemini gösteriyor. Avrupa’nın her yerinden bilim insanları ve mühendisler olmasa, bu sonuçlar mümkün olmazdı” diyor.